მეცნიერთა ჯგუფი აცხადებს, რომ აღმოაჩინეს ახალი ფერი, რომელიც ადამიანს აქამდე არასოდეს უნახავს.
კვლევა ჩატარდა ექსპერიმენტის შედეგად, რომელშიც აშშ-ში მომუშავე მკვლევრებმა თვალებში ლაზერული იმპულსები გაუშვეს.
ბადურის კონკრეტული უჯრედების სტიმულირებით, მონაწილეები აცხადებენ, რომ იხილეს ლურჯ-მწვანე ფერი, რომელსაც მეცნიერებმა “ოლო” უწოდეს, თუმცა ზოგიერთი ექსპერტი ამბობს, რომ ახალი ფერის არსებობა “სადავოა”.
პარასკევს ჟურნალ Science Advances-ში გამოქვეყნებული დასკვნები კვლევის თანაავტორმა, კალიფორნიის უნივერსიტეტის პროფესორმა რენ ნგ-მ “შესანიშნავად” შეაფასა.
ის და მისი კოლეგები თვლიან, რომ შედეგებმა შესაძლოა, ხელი შეუწყოს კვლევას ფერთა სიბრმავეში.
პროფესორმა ნგ-მ, რომელიც იყო ერთ-ერთი იმ ხუთ ადამიანს შორის, ვინც ექსპერიმენტში მიიღო მონაწილეობა, შაბათს BBC Radio 4-ის Today პროგრამას განუცხადა, რომ ოლო “უფრო გაჯერებულია, ვიდრე ნებისმიერი ფერი, რომლის დანახვაც რეალურ სამყაროში შეგიძლიათ”.
“ვთქვათ, მთელი ცხოვრება ვარდისფერს, ბავშვის ვარდისფერს, პასტელის ვარდისფერს ხედავთ”, – თქვა მან.
“და შემდეგ ერთ დღეს მიდიხართ ოფისში და ვიღაცას აცვია პერანგი და ეს არის ყველაზე ინტენსიური ბავშვის ვარდისფერი, რაც კი ოდესმე გინახავთ, და ისინი ამბობენ, რომ ეს ახალი ფერია და ჩვენ მას წითელს ვუწოდებთ”.
ჯგუფის ექსპერიმენტის დროს, მკვლევრებმა ლაზერის სხივი გაუშვეს თითოეული მონაწილის ერთი თვალის გუგაში.
კვლევაში ხუთმა მონაწილემ მიიღო მონაწილეობა – ოთხი მამაკაცი და ერთი ქალი – რომლებსაც ყველას ნორმალური ფერადი ხედვა ჰქონდათ. სამი მონაწილე – პროფესორი ნგ-ს ჩათვლით – კვლევითი ნაშრომის თანაავტორები იყვნენ.
კვლევითი ნაშრომის თანახმად, მონაწილეები უყურებდნენ მოწყობილობას, სახელად Oz, რომელიც შედგება სარკეებისგან, ლაზერებისა და ოპტიკური მოწყობილობებისგან. აღჭურვილობა ადრე შეიქმნა ჩართული მკვლევართა ნაწილის მიერ – მეცნიერთა ჯგუფი UC Berkeley-დან და ვაშინგტონის უნივერსიტეტიდან და განახლდა ამ კვლევაში გამოსაყენებლად.
ბადურა არის სინათლისადმი მგრძნობიარე ქსოვილის ფენა თვალის უკანა მხარეს, რომელიც პასუხისმგებელია ვიზუალური ინფორმაციის მიღებასა და დამუშავებაზე. ის სინათლეს გარდაქმნის ელექტრულ სიგნალებად, რომლებიც შემდეგ გადაეცემა ტვინს მხედველობის ნერვის მეშვეობით, რაც გვაძლევს საშუალებას დავინახოთ.
ბადურა შეიცავს გირჩისებრ უჯრედებს, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან ფერის აღქმაზე.
თვალში გირჩისებრი უჯრედების სამი ტიპია – S, L და M – და თითოეული მათგანი მგრძნობიარეა ლურჯი, წითელი და მწვანე ფერის ტალღის სხვადასხვა სიგრძის მიმართ, შესაბამისად.
კვლევითი ნაშრომის თანახმად, ნორმალური ხედვისას, “ნებისმიერმა შუქმა, რომელიც ასტიმულირებს M გირჩისებრ უჯრედს, ასევე უნდა ასტიმულიროს მისი მეზობელი L და/ან S გირჩები”, რადგან მისი ფუნქცია ემთხვევა მათ.
თუმცა, კვლევაში, ლაზერმა მხოლოდ M გირჩები ასტიმულირა, “რაც პრინციპში ტვინს გაუგზავნიდა ფერის სიგნალს, რომელიც არასოდეს ხდება ბუნებრივ მხედველობაში”, ნათქვამია ნაშრომში.
ეს ნიშნავს, რომ ოლო ფერის დანახვა ადამიანის შეუიარაღებელი თვალით რეალურ სამყაროში კონკრეტული სტიმულაციის დახმარების გარეშე შეუძლებელია.
ექსპერიმენტის დროს დაკვირვებული ფერის დასადასტურებლად, თითოეულმა მონაწილემ დაარეგულირა კონტროლირებადი ფერის ამრჩევი, სანამ ის ოლოს არ დაემთხვა.
ზოგიერთი ექსპერტი, თუმცა, ამბობს, რომ ახალი აღქმული ფერი “ინტერპრეტაციის საკითხია”.
ლონდონის City St George’s-ის უნივერსიტეტის ხედვის მეცნიერმა პროფესორმა ჯონ ბარბურმა, რომელიც არ მონაწილეობდა კვლევაში, განაცხადა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა არის “ტექნოლოგიური მიღწევა” შერჩევითი გირჩისებრი უჯრედების სტიმულირებაში, ახალი ფერის აღმოჩენა “სადავოა”.
მან განმარტა, რომ, მაგალითად, წითელი გირჩისებრი უჯრედების (L) დიდი რაოდენობით სტიმულირების შემთხვევაში, ადამიანები “აღიქვამენ ღრმა წითელს”, მაგრამ აღქმული სიკაშკაშე შეიძლება შეიცვალოს წითელი გირჩისებრი მგრძნობელობის ცვლილებების მიხედვით, რაც არ არის ამ კვლევაში მომხდარის მსგავსი.
მაგრამ კვლევის თანაავტორმა პროფესორმა ნგ-მ აღიარა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ოლო-ს დანახვა “რა თქმა უნდა, ძალიან ტექნიკურად რთულია”, ჯგუფი სწავლობს დასკვნებს, რათა გაარკვიოს, რა შეიძლება მოჰყვეს ამას ფერთა ბრმა ადამიანებისთვის, რომლებსაც უჭირთ გარკვეული ფერების გარჩევა.
