ევროკავშირი მნიშვნელოვან ნაბიჯს დგამს საკუთარი უსაფრთხო თანამგზავრული საკომუნიკაციო ქსელის შესაქმნელად, რაც გულისხმობს €10.6 მილიარდიანი ($11.1 მილიარდი) გარიგების გაფორმებას დაახლოებით 300 თანამგზავრის კოსმოსში გასაშვებად 2030 წლამდე. TechCrunch-ის ცნობით, ეს პროექტი, რომელსაც IRIS (ინფრასტრუქტურა მდგრადობისთვის, ურთიერთკავშირისა და უსაფრთხოებისთვის თანამგზავრების მეშვეობით) ჰქვია, მიზნად ისახავს კონკურენციის გაწევას ილონ მასკის Starlink-ისთვის და ევროპის ციფრული სუვერენიტეტის გაძლიერებას.
SpaceRISE კონსორციუმის ლიდერები
SpaceRISE კონსორციუმი, რომელიც შერჩეულ იქნა IRIS პროექტის სათავეში ჩასაყენებლად, მოიცავს ევროპულ თანამგზავრულ ოპერატორებს SES-ს, Eutelsat-ს და Hispasat-ს. SES-ის გენერალური დირექტორი ადელ ალ-სალიჰი პატივს სცემს კონსორციუმის ხელმძღვანელობას, ხაზს უსვამს IRIS-ის მთავარ როლს ევროპის კოსმოსურ სტრატეგიაში და მის პოტენციალს ინდუსტრიასა და საჯარო სექტორს შორის თანამშრომლობის გასაძლიერებლად. კონსორციუმი მიზნად ისახავს სისტემის არქიტექტურის მდგრადობისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფას მისი გაშვებიდან, ევროპული კომისიის პირველადი მომხმარებლის სახით.
- Miguel Ángel Panduro, Hispasat-ის გენერალური დირექტორი, IRIS-ის ხელმოწერებს ევროპული კოსმოსის ისტორიულ მნიშვნელოვან ეტაპს უწოდებს.
- კონსორციუმი მოიცავს სხვა მნიშვნელოვან მოთამაშეებს, როგორიცაა Airbus Defence and Space, Deutsche Telekom, Hisdesat, OHB, Orange, Telespazio და Thales Alenia Space.
- SpaceRISE ვალდებულია გააფართოვოს თანამშრომლობა მცირე და საშუალო საწარმოებთან (SMEs) და New Space მოთამაშეებთან ევროკავშირის 27 წევრ სახელმწიფოში, რათა წაიწიოს ევროპის დაცული და მდგრადი მომავალი კოსმოსში.
ევროპული ციფრული სუვერენიტეტის მიზნები
ევროპული კავშირის მისწრაფება ციფრული სუვერენიტეტისკენ მიზნად ისახავს მის ტექნოლოგიურ დამოუკიდებლობასა და გავლენას გლობალურ ციფრულ სივრცეში. ეს სტრატეგია ფოკუსირებულია სამ ძირითად მიმართულებაზე:
- საკუთარი ტექნოლოგიური შესაძლებლობების განვითარება, მათ შორის IRIS თანამგზავრული თანავარსკვლავედი (კონსტელაცია), რათა შემცირდეს დამოკიდებულება უცხოურ მომწოდებლებზე
- გლობალური ნორმებისა და სტანდარტების დაწესება მონაცემთა მართვისა და ციფრული გარემოსთვის, რაც მსგავსი იქნება GDPR-ის გავლენის
- შეზღუდვების დაწესება არა-ევროკავშირელი აქტორებისთვის ევროპულ ბაზარზე, როგორიცაა ციფრული ბაზრების აქტი
ეს ძალისხმევა მიმართულია ევროპული ღირებულებების დაცვისკენ, კონკურენტუნარიანობის გაზრდისა და სამთავრობო თუ კომერციული მიზნებისთვის უსაფრთხო კომუნიკაციების უზრუნველყოფისკენ. თუმცა, ეს მიდგომა დაძაბულობას იწვევს საერთაშორისო პარტნიორებთან, კერძოდ შეერთებულ შტატებთან, რამდენადაც ზოგიერთი ღონისძიება აღქმულია იმგვარად, რომ არაპროპორციულად მოქმედებს აშშ-ის ტექნოლოგიურ კომპანიებზე.
IRIS მრავალორბიტული დიზაინი
IRIS² დაპროექტებულია მრავალორბიტული თანამგზავრული კონსტელაციის სახით, რაც აერთიანებს სხვადასხვა ორბიტული სიმაღლის უპირატესობებს სრული დაფარვისა და მრავალფეროვანი სერვისების მისაწოდებლად. სისტემა მოიცავს დაახლოებით 290 თანამგზავრს დაბალ ორბიტაზე (LEO) და საშუალო ორბიტაზე (MEO). ეს მრავალორბიტული მიდგომა საშუალებას იძლევა IRIS-მ შესთავაზოს დაბალი დაყოვნების კომუნიკაციები, რომლებიც შესადარებელია ხმელეთის ქსელებთან, მაგრამ ინარჩუნებს მუდმივ კავშირს იმის გარეშე, რომ საჭირო იყოს ათასობით თანამგზავრი.
IRIS-ის დიზაინის ძირითადი მახასიათებლებია:
- მაღალი ტექნოლოგიები, როგორიცაა ოპტიკური თანამგზავრშორისი კავშირები და პროგრამული უზრუნველყოფით განსაზღვრული სატვირთო პაკეტები
- კვანტური გასაღების განაწილება (QKD) გაძლიერებული უსაფრთხოებისთვის
- 5G არა-მიწისზედა ქსელის (NTN) სტანდარტები მიწისზედა სისტემებთან თავსებადობისთვის
- მომავლის საჭიროებებისთვის გაფართოებადობა მრავალორბიტული არქიტექტურის მეშვეობით
- 100%-იანი პოლუსიდან პოლუსამდე დაფარვა, რაც საშუალებას იძლევა გლობალური სერვისებისთვის
- მონაცემების გადაცემის სიჩქარის მასშტაბირების შესაძლებლობა რამდენიმე მეგაბაიტიდან რამდენიმე გიგაბაიტამდე
ეს ნოვატორული დიზაინი მიზნად ისახავს მდგრადი, უსაფრთხო და სწრაფი კომუნიკაციების მიწოდებას ევროკავშირის მთავრობებისთვის, ევროპული კომპანიებისა და მოქალაქეებისთვის, უზრუნველყოფს რა ევროპის სტრატეგიულ ავტონომიას თანამგზავრული კომუნიკაციების სფეროში.
კონსტელაციის კონტრაქტი გაფორმებულია
ევროპულმა კომისიამ და ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ ოფიციალურად ხელი მოაწერა ხელშეკრულებებს 2024 წლის 16 დეკემბერს SpaceRISE კონსორციუმთან IRIS² (ინფრასტრუქტურა მდგრადობისთვის, ურთიერთკავშირისა და უსაფრთხოებისთვის თანამგზავრების მეშვეობით) კონსტელაციის შესამუშავებლად და საექსპლუატაციოდ. ეს ისტორიული შეთანხმება, რომლის ღირებულება €10.6 მილიარდია ($11.1 მილიარდი), წარმოადგენს მნიშვნელოვან ნაბიჯს ევროპის კოსმოსურ სტრატეგიასა და ციფრული სუვერენიტეტის ძალისხმევაში. IRIS² სისტემა მოიცავს დაახლოებით 290 თანამგზავრს, მათ შორის 264-ს დაბალ მიწის ორბიტაზე (LEO) და 18-ს საშუალო მიწის ორბიტაზე (MEO), პირველი სერვისები მოსალოდნელია 2030 წლამდე. ეს მრავალორბიტული მიდგომა მიზნად ისახავს უსაფრთხო, მაღალსიჩქარიანი კომუნიკაციების მიწოდებას ევროპული მთავრობებისთვის, ბიზნესებისა და მოქალაქეებისთვის, ასევე ევროკავშირის კრიზისებზე რეაგირებისა და კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვის უნარის გაძლიერებისთვის.
